Beton w życiu codziennym
27 grudnia 2014 - B
Wynalazek betonu pozwolił budować szybciej i taniej większe, wyższe i bardziej wytrzymałe konstrukcje, od wieżowców po autostrady. Najpierw zrewolucjonizował architekturę, później doceniono również jego surowy wyraz: zaczęto budować obiekty w mniejszej skali, dla której liczył się kolor, faktura, charakter użytego materiału. Dziś beton jest też jednym z modniejszych materiałów, używanych przez projektantów.
1. Prywatny pomnik
1987 roku na farmie w Alliance w Nebrasce stanął niezwykły pomnik. Wymyślił go i zrealizował Jim Reinders, chcąc w ten sposób uhonorować niedawno zmarłego ojca, który na tej farmie spędził całe życie.
Jim Reinders, Carhenge, fot. www.carhenge.com
O ile w upamiętnieniu zmarłego rodzica nie ma nic niezwykłego, Jim Reinders sięgnął po bardzo nietypową formę pomnika. Z wylanych z betonu 38 sylwetek rożnych samochodów osobowych ułożył kompozycję przestrzenną, będącą bezpośrednim nawiązaniem do… Stonehenge, słynnego prehistorycznego kręgu kamiennego, powstałego w pobliżu miasta Salisbury w południowej Anglii nawet 3 tysiące lat przed naszą erą. Carhenge (tak nazwano pomnik) w Nebrasce jest fantastyczną parafrazą zabytku epoki neolitu: betonowe sylwetki samochodów tworzą tu niezwykłą, wręcz surrealistyczną kompozycję. Nic dziwnego, że obiekt z prywatnego pomnika zamienił się w lokalną atrakcję turystyczną…
2. Szare wnętrza
Eksperyment, przełamywanie schematów i gra w przyzwyczajeniami – to działania często podejmowane przez współczesnych dizajnerów. Popularność betonu w projektach wnętrz jest jednym z elementów tej mody – betonowe ściany, elementy wykończeniowe, wreszcie betonowe meble są grą z tradycjami, pastiszem mieszczańskich przyzwyczajeń, w których kanapa musi być pluszowa i miękka.
proj. Morgan & Möller, fot. www.morgan-moller.com
proj. Morgan & Möller, fot. www.morgan-moller.com
proj. Ivanka Design, fot. www.ivanka.hu
Najlepszym tego przykładem jest wyprodukowany przez firmę betonowy świecznik w kształcie… miękko zapadającej się poduszki. Twardy beton, „uginający się” pod ciężarem świeczki – to zgoła postmodernistyczna gra z widzem i jego percepcją. Ta sama firma posiada w ofercie fotele i kanapy, wykonane z betonu.
O tym, jak bliski duszy współczesnego człowieka może być beton, pokazuje węgierski duet projektowy Katalin Ivanka i Andras Ivanka. Zaprojektowali oni betonowy zegarek, niewielki budzik, któremu nadali nazwę „zegar na ciężkie czasy”.
3. Twarda kawa
proj. Shmuel Linski, fot. www.linskidesign.com
proj. Shmuel Linski, fot. www.linskidesign.com
Betonowy ekspres do kawy był pod koniec 2014 roku przebojem na portalach, poświęconych wzornictwu. W pełni sprawne urządzenie, serwujące aromatyczne espresso zamknięto w ciężkiej, betonowej skorupie, o topornych kształtach i chropowatej powierzchni. Sarą bryłę uzupełniono stalowymi detalami, np. przyciskami. Autorem tego projektu jest izraelski dizajner, Shmuel Linski, który już od jakiegoś czasu eksploruje możliwości betonu jako budulca dla przedmiotów codziennego użytku. Na zamówienie izraelskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych Linski zaprojektował z betonu niewielkie uchwyty do flag. Ma na koncie też betonowe głośniki oraz wykonaną z tego samego materiału… łódź.
„Fascynuje mnie kontrast pomiędzy surowością, ciężarem, masywnością betonu a połyskiem stali oraz procesem parzenia kawy” — mówi projektant.
4. Beton drukowany
Wielu specjalistów – już nie tylko futurologów – twierdzi, że drukarki 3D zrewolucjonizują wiele dziedzin przemysłu i ludzkiej wytwórczości. Być może także architekturę. Pierwsze budynki, powstałe z elementów wydrukowanych za pomocą takich urządzeń już powstały. Na razie mają niewielką skalę i są mało wytrzymałe, jednak prace nad udoskonalaniem metod drukowania materiałów budowlanych trwają.
fot. www.buildfreeform.com
Jednym z takich przedsięwzięć jest to, prowadzone na brytyjskim Loughborough University. O jego randzie niech świadczy fakt, że w projekt zaangażowany jest poza naukowcami słynny architekt Norman Foster, znana firma budowlana Skanska czy ceniona, międzynarodowa pracownia inżynieryjna Buro Happold. To liczne grono dokłada wszelkich starań, by opracować metodę produkcji za pomocą drukarek 3D prefabrykatów betonowych. Beton jak dotąd nie był materiałem, używanym w drukarkach, jednak w przypadku budownictwa jest to konieczne. Jego elastyczność, uniwersalność, wytrzymałość jest nieporównywalna z innymi materiałami.
5. Rura nie tylko kanalizacyjna
Jak wiadomo, beton doskonale sprawdza się nie tylko w architekturze, ale także w obiektach infrastrukturalnych. Materiał ten jest masowo używany np. do produkcji rur kanalizacyjnych. Tych, używanych zgodnie z przeznaczaniem nie widać – są zakopane pod ziemią, ale znane są przypadki, gdy betonowe rury o dużej średnicy wykorzystywane są do mniej oczywistych celów.
fot. Dietmar Tollerian, www.dasparkhotel.net
Bardzo znanym na to przykładem jest Das Park Hotel, działający na terenie miejskiego parku w mieście Ottensheim w Austrii. Ów hotel – to nic innego, jak rozstawione wśród zieleni ogromne rury kanalizacyjne, w każdej z nich urządzony został mały pokój, a raczej miejsce do spania, doświetlone otworem, wyciętym w betonie nad łóżkiem. Liczące 2 m² powierzchni „pokoiki”, zamknięte w rurach kanalizacyjnych okazały się tak popularne, że miejsce w tym hotelu trzeba było rezerwować z dużym wyprzedzeniem, a w niemieckim mieście Bottrop-Ebel otwarto filię placówki.
Prahran Hotel, proj.Techne, www.techne.com.au
Betonowe rury kanalizacyjne zastosowano także przy rozbudowie pubu w Melbourne. Zniesiony w stylu art deco budynek niedawno powiększono o nowe skrzydło. Projekt rozbudowy powstał w pracowni Techne, która elewację nowej części pubu wykonała z rur kanalizacyjnych właśnie. Wypełnione szkłem betonowe pierścienie nie tylko nadają wyjątkowego wyrazu fasadzie, ale są też przytulnymi lożami dla gości – w każdej mieści się jeden niewielki stolik.