BETON SZTUKA EKSPERYMENT

1 maja 2015 - A5

+++for english scroll down+++

KONFERENCJA
kie­dy: 21.05 (czwar­tek), g. 18:00 — 20:00
gdzie: Muzeum Sztu­ki Nowo­cze­snej w War­sza­wie, ul. Pań­ska 3, I pię­tro

WYKŁADOWCY:
prof. dr hab. inż. arch. Andrzej Basi­sta | Beton, archi­tek­tu­ra, pięk­no
dr inż. arch. Woj­ciech Nie­brzy­dow­ski | Bru­ta­lizm, nie­ko­niecz­nie bru­tal­ny
dr hab. Gabrie­la Świ­tek | Beton i sztu­ka pamię­ci

Part­ner kon­fe­ren­cji: Muzeum Sztu­ki Nowo­cze­snej w War­sza­wie, Oddział War­szaw­ski SARP

PROGRAM:
Beton, Archi­tek­tu­ra, Pięk­no – prof. dr hab. inż. arch. Andrzej Basi­sta
–> Od  for­mu­ły Witru­wiu­sza, przez antycz­ny Rzym do Le Cor­bu­sie­ra. Ana­li­za wybra­nych dzieł: Alva­ro Siza / pawi­lon Expo ‘98 w Lizbo­nie / muzeum w San­tia­go de Com­po­ste­la / kościół w Mar­co de Cana­ve­ses, Maciej Nowic­ki, are­na w Rale­igh / Wil­liam Pere­ira, budy­nek Trans­ame­ri­ca w San Fran­ci­sco / Moshe Safdie, Habi­tat w Mont­re­alu / Eero Saari­nen, Gate­way Arch w St. Louis / Ren­zo Pia­no, the Shard w Lon­dy­nie.

prof. dr hab. inż. arch. Andrzej Basi­sta – ur.  w 1932 r. w Cho­rzo­wie, archi­tekt, absol­went, Poli­tech­ni­ki Kra­kow­skiej, pro­fe­sor eme­ry­to­wa­ny Aka­de­mii Sztuk Pięk­nych w Kra­ko­wie. Wykła­dał tak­że na Uni­wer­sy­te­cie w Bag­da­dzie (1968–72), tam też pra­co­wał w Mia­sto­pro­jek­cie Kra­ków i two­rzył Gene­ral Housing Pro­gram for Iraq (1972–78), wykła­dał tak­że na Poli­tech­ni­ce Poznań­skiej, Poli­tech­ni­ce Bia­ło­stoc­kiej i Wyż­szej Szko­le Eko­lo­gii i Zarzą­dza­nia w War­sza­wie. Opu­bli­ko­wał wie­le tek­stów i ksią­żek poświę­co­nych archi­tek­tu­rze, m.in.:  Opo­wie­ści budyn­ków, Archi­tek­tu­ra czte­rech kul­tur, PWN, 1995; Archi­tek­tu­ra, Dla­cze­go jest jaka jest, Znak, 2000; Beto­no­we dzie­dzic­two, Archi­tek­tu­ra w Pol­sce cza­sów komu­ni­zmu, 2001; Kom­po­zy­cja dzie­ła archi­tek­tu­ry, Com­po­si­tion of a Work of Archi­tec­tu­re, Uni­ver­si­tas, 2006; Archi­tek­tu­ra i war­to­ści, Archi­tec­tu­re and Valu­es, Uni­ver­si­tas, 2009. Jest tak­że współ­au­to­rem, wraz z Andrze­jem Nowa­kow­skim, książ­ki Jak czy­tać archi­tek­tu­rę, Uni­ver­si­tas, 2012.

Bru­ta­lizm, nie­ko­niecz­nie bru­tal­ny — dr Woj­ciech Nie­brzy­dow­ski
–>Bru­ta­lizm był nur­tem archi­tek­to­nicz­nym, któ­ry roz­wi­nął się w Euro­pie po II woj­nie świa­to­wej. Szyb­ko roz­prze­strze­nił się na cały świat, swo­je apo­geum osią­ga­jąc w latach 1960. W powszech­nej opi­nii uwa­ża­ny jest dzi­siaj za ponu­ry i nie­przy­ja­zny. Nie­któ­rzy twier­dzą, że naj­gor­sza w bru­ta­li­zmie była nazwa od począt­ku nada­ją­ca mu pejo­ra­tyw­ny wydźwięk. W połą­cze­niu z suro­wy­mi i cięż­ki­mi for­ma­mi budyn­ków oraz wyeks­po­no­wa­ny­mi beto­no­wy­mi powierzch­nia­mi spo­wo­do­wa­ła, że archi­tek­tu­rę bru­ta­li­stycz­ną uzna­no za syno­nim brzy­do­ty. Czy bru­ta­lizm zasłu­żył na to mia­no? Czy jest rze­czy­wi­ście archi­tek­tu­rą o bru­tal­nym cha­rak­te­rze? Czy dzie­ła tego nur­tu mają jed­nak war­tość arty­stycz­ną?
Aby odpo­wie­dzieć na powyż­sze pyta­nia trze­ba sobie uświa­do­mić, że twór­com bru­ta­li­zmu nie cho­dzi­ło o pięk­no w kla­sycz­nym zna­cze­niu. Mie­li inne prio­ry­te­ty. Dąży­li do archi­tek­tu­ry cał­ko­wi­cie łamią­cej dotych­cza­so­we zasa­dy kom­po­zy­cji i pro­por­cji. Ceni­li przede wszyst­kim praw­dę, szcze­rość i obiek­ty­wizm w sto­sun­ku do rze­czy­wi­sto­ści – archi­tek­tu­ra mia­ła odpo­wia­dać aktu­al­nym warun­kom życia. W latach powo­jen­nych warun­ki te były bar­dzo trud­ne, co zna­la­zło odzwier­cie­dle­nie w pierw­szych bru­ta­li­stycz­nych budyn­kach o uprosz­czo­nych for­mach, z widocz­ną struk­tu­rą kon­struk­cyj­ną, pozba­wio­nych jakie­go­kol­wiek wykoń­cze­nia. Z cza­sem budyn­ki sta­ły się bar­dziej eks­pre­syj­ne i monu­men­tal­ne, gdyż mia­ły odzwier­cie­dlać spo­łecz­ny roz­wój i postę­pu­ją­cy dobro­byt. Bru­ta­lizm stał się nur­tem masyw­nych, udra­ma­ty­zo­wa­nych form. O sile ich wyra­zu decy­do­wa­ły rzeź­biar­skie kom­po­zy­cje cięż­kich brył i chro­po­wa­te, czę­sto pie­czo­ło­wi­cie opra­co­wy­wa­ne fak­tu­ry. Domi­no­wał beton, ale czę­sto sto­so­wa­no tak­że cegłę. Bru­ta­li­ści zawsze trak­to­wa­li swo­je budyn­ki jak dzie­ła arty­stycz­ne, a związ­ki archi­tek­tu­ry z awan­gar­do­wy­mi tren­da­mi w sztu­ce (malar­stwie, rzeź­bie, muzy­ce) leżą u pod­staw tego nur­tu.
Trud­no okre­ślić archi­tek­tu­rę bru­ta­li­stycz­ną jako pięk­ną, ale z pew­no­ścią budzi ona emo­cje, bo taka wła­śnie mia­ła być w zało­że­niach twór­ców – eks­pre­syj­na i poru­sza­ją­ca. Obra­zu­ją to przy­kła­dy bru­ta­li­stycz­nych budyn­ków z USA, Wiel­kiej Bry­ta­nii, Austrii, Tur­cji i Pol­ski, któ­re zosta­ną przed­sta­wio­ne pod­czas pre­lek­cji.

Woj­ciech Nie­brzy­dow­ski, dr inż. arch. – adiunkt na Wydzia­le Archi­tek­tu­ry Poli­tech­ni­ki Bia­ło­stoc­kiej. Zaj­mu­je się teo­rią i histo­rią archi­tek­tu­ry ubie­głe­go stu­le­cia oraz archi­tek­tu­rą miesz­ka­nio­wą i ergo­no­mią. Autor i współ­au­tor sześć­dzie­się­ciu publi­ka­cji nauko­wych, w tym wyda­nej w 2008 roku mono­gra­fii „Beton i żel­bet a for­my archi­tek­to­nicz­ne XX wie­ku”. Od kil­ku lat pro­wa­dzi bada­nia nad bru­ta­li­zmem w archi­tek­tu­rze i pra­cu­je nad mono­gra­fią doty­czą­cą tej pro­ble­ma­ty­ki.

Beton i sztu­ka pamię­ci — dr hab. Gabrie­la Świ­tek
–>Przed­mio­tem roz­wa­żań jest beton jako budu­lec archi­tek­tu­ry moder­ni­stycz­nej, któ­ry dzię­ki swo­jej wytrzy­ma­ło­ści i pla­stycz­no­ści został wyko­rzy­sta­ny w pro­jek­tach archi­tek­to­nicz­no-rzeź­biar­skich upa­mięt­nia­ją­cych wyda­rze­nia histo­rycz­ne. Beton, koja­rzo­ny zazwy­czaj z moder­ni­stycz­ną stan­da­ry­za­cją, nie jest mate­ria­łem „szla­chet­nym” – w prze­ci­wień­stwie do mar­mu­ru czy gra­ni­tu, z któ­rych wyku­wa­no monu­men­ty. Szcze­gó­ło­wej inter­pre­ta­cji – uwy­pu­kla­ją­cej mate­rial­ną natu­rę beto­no­wych pomni­ków – zosta­ną pod­da­ne czte­ry euro­pej­skie reali­za­cje: Pomnik ofiar puczu Kap­pa w Weima­rze (Wal­ter Gro­pius, 1922), Mau­zo­leum Fos­se Arde­ati­ne w Rzy­mie (Mario Fio­ren­ti­no i Giu­sep­pe Peru­gi­ni, 1949), Pomnik Holo­kau­stu na Juden­platz w Wied­niu (Rachel Whi­te­re­ad, 1995–2000) oraz Pomnik Pomor­do­wa­nych Żydów Euro­py w Ber­li­nie (Peter Eisen­man, 1997–2005).

Dr hab. Gabrie­la Świ­tek – kie­row­nik Zakła­du Teo­rii Sztu­ki w Insty­tu­cie Histo­rii Sztu­ki Uni­wer­sy­te­tu War­szaw­skie­go. Absol­went­ka Wydzia­łu Histo­rii Sztu­ki i Archi­tek­tu­ry, Uni­ver­si­ty of Cam­brid­ge (PhD, 1999; MPhil, 1996). Autor­ka ksią­żek: Gry sztu­ki z archi­tek­tu­rą. Nowo­cze­sne powi­no­wac­twa i współ­cze­sne inte­gra­cje (2013), Apo­rie archi­tek­tu­ry (2012), Wri­ting on Frag­ments: Phi­lo­so­phy, Archi­tec­tu­re, and the Hori­zons of Moder­ni­ty (2009). Kura­tor­ka wystaw: Jaro­sław Koza­kie­wicz. Trans­fer (Pawi­lon Polo­nia, 10. Mię­dzy­na­ro­do­wa Wysta­wa Archi­tek­tu­ry w Wene­cji), Daniel Libe­skind. Fun­da­men­ty pamię­ci (Zachę­ta – Naro­do­wa Gale­ria Sztu­ki, 2004). Głów­ny obszar jej zain­te­re­so­wań to histo­ria i filo­zo­fia archi­tek­tu­ry, meto­do­lo­gia histo­rii sztu­ki i archi­tek­tu­ry oraz współ­cze­sna kul­tu­ra wizu­al­na.

+++

CONCRETE, ART, EXPERIMENT
CONFERENCE
when: May 21.05 (Thurs­day), 6 PM — 8 PM
whe­re: Museum of Modern Art, War­saw, Pań­ska St. 3, 1^st flo­or

KEYNOTES:
Prof. Civil Eng. Arch. Andrzej Basi­sta | Beton, archi­tek­tura, pięk­no (“Con­cre­te, Archi­tecture, Beau­ty”)
Civil Eng. Arch. Woj­ciech Nie­brzy­dow­ski, PhD | Bru­ta­lizm, nie­ko­niecz­nie bru­tal­ny (“Bru­ta­lism, Not Neces­sa­ri­ly Bru­tal”)
Assoc. Prof. Gabrie­la Świ­tek | Beton i sztu­ka pamię­ci (“Con­cre­te and the Art of Memo­ry”) 

Part­ner to the Con­fe­ren­ce: Museum of Modern Art in War­saw, the War­saw branch of the Union of Polish Archi­tects (SARP)

CURRICULUM:
Con­cre­te, Archi­tecture, Beau­ty
Prof. Civil Engi­ne­er Archi­tect Andrzej Basi­sta – b. 1932 in Cho­rzów. Archi­tect, gra­du­ate of Tade­usz Kosciusz­ko Uni­ver­si­ty of Tech­no­lo­gy in Cra­cow, pro­fes­sor eme­ritus at the Aca­de­my of Fine Arts in Cra­cow. Lec­tu­rer at the Uni­ver­sity of Bagh­da­d (1968–72), whe­re he equ­al­ly wor­ked for Mia­sto­pro­jek­t Kra­ków and cre­ated the Gene­ral Housing Pro­gram for Iraq (1972–78); he also tau­ght at Poznan Uni­ver­si­ty of Tech­no­lo­gy, Bia­ly­stok Uni­ver­si­ty of Tech­no­lo­gy, and the Uni­ver­si­ty of Eco­lo­gy and Mana­ge­ment in War­sa­w. Author of nume­ro­us books and texts on archi­tec­tu­re, i.a.: Opo­wie­ści budyn­ków, Archi­tek­tura czte­rech kul­tur, PWN, 1995; Archi­tek­tura, Dla­czego jest jaka jest, Znak, 2000; Beto­nowe dzie­dzic­two, Archi­tek­tura w Pol­sce cza­sów komu­ni­zmu, 2001; Kom­po­zy­cja dzie­ła archi­tek­tury, Com­po­si­tion of a Work of Archi­tec­ture, Uni­ver­si­tas, 2006; Archi­tek­tura i war­to­ści, Archi­tec­ture and Valu­es, Uni­ver­si­tas, 2009. Toge­ther with Andrze­j Nowa­kow­ski he coau­tho­red the book Jak czy­tać archi­tek­turę, Uni­ver­si­tas, 2012.

–> Star­ting from Vitru­viu­s’ for­mu­la, then ancient Rome, to end with Le Cor­bu­sier. An ana­lysis of selec­ted works: Alva­ro Siza / Pavi­lion for Expo 1998 in Lisbo­n / museum in San­tiago de Com­po­stela / church in Mar­co de Cana­ve­ses / Maciej Nowic­ki, the Rale­igh are­na / Wil­liam Pere­ira, Trans­ame­rica buil­ding, San Fran­ci­sco / Moshe Safdie, Habi­tat, Mont­re­al / Eero Saari­nen, Gate­way Arch, St. Louis / Ren­zo Pia­no, The Shard, Lon­don.  

Bru­ta­lism, Not Neces­sa­ri­ly Bru­tal
Civil Eng. Arch. Woj­ciech Nie­brzy­dow­ski, PhD – assi­stan­ce pro­fes­sor at the Facul­ty of Archi­tec­tu­re, Bia­ly­stok Uni­ver­si­ty of Tech­no­lo­gy. Works with theo­ry and histo­ry of 20^th-cen­tu­ry archi­tec­tu­re and housing archi­tec­tu­re and ergo­no­mics. Author and coau­thor of sixty scho­lar­ly publi­ca­tions, inc­lu­ding the mono­graph Beton i żel­bet a for­my archi­tek­to­niczne XX wie­ku publi­shed in 2008. In the recent years he has been doing rese­arch in Bru­ta­li­st archi­tec­tu­re and is cur­ren­tly pre­pa­ring a mono­graph in this field.

–> Bru­ta­lism was an archi­tec­tu­ral trend deve­lo­ped in Euro­pe after the Second World War. It promp­tly spre­ad worl­dwi­de, reaching its peak in the 1960s. In popu­lar opi­nion, it is today com­mon­ly tho­ught of as moro­se and uni­nvi­ting. Some cla­im that the worst part of the ten­den­cy is its name which has wor­ked to its detri­ment from the very begin­ning, adding a nega­tive tone. Com­bi­ned with the raw and mas­si­ve forms of the buil­dings and the expo­sed con­cre­te sur­fa­ces, it cau­sed Bru­ta­list archi­tecture to be soon deemed syno­ny­mo­us with ugli­ness. Did Bru­ta­lism righ­tly earn its noto­rie­ty? Is it inde­ed archi­tec­tu­re of bru­tal­ cha­racte­r? Do works within this trend actu­al­ly have arti­stic value?
To answer the­se questions, one has to be awa­re that Bru­ta­li­st arti­sts did not care for beau­ty in its tra­di­tio­nal sen­se. The­ir prio­ri­ties were quite dif­fe­rent. They leaned towards archi­tec­tu­re of radi­cal rup­tu­re with the exi­sting prin­ci­ples of com­po­si­tion and pro­por­tion. Abo­ve all, they valu­ed truth, hone­sty and an objec­ti­ve per­spec­ti­ve towards reali­ty – archi­tecture had to cor­re­spond with the living stan­dards. In the years fol­lo­wing the war, the­se con­di­tions were extre­me­ly dif­fi­cult, which found its reflec­tion in the first Bru­ta­li­st buil­dings of sim­pli­fied forms, with visi­bly accen­tu­ated con­struc­tion struc­tu­re, depri­ved of any kind of finish. With time, buil­dings would beco­me incre­asin­gly ex­pre­ssive and monu­men­tal, which was to reflect social deve­lop­ment and the coming pro­spe­ri­ty. Bru­ta­lism then beca­me a taste for mas­si­ve forms with dra­ma­tic effect. The power­ful impact of the lat­ter was deter­mi­ned by sculp­tu­ral com­po­si­tions of heavy solid sha­pes and coar­se, often meti­cu­lo­usly plan­ned, textu­res. The domi­nant mate­rial was con­cre­te, altho­ugh brick was fre­qu­en­tly employ­ed as well. Bru­ta­li­sts inva­ria­bly tre­ated the­ir buil­dings as works of art, and the lia­isons betwe­en archi­tecture and avant-gar­dist trends in art (in pain­ting, sculp­tu­re, music) are foun­da­tio­nal to this ten­den­cy.
It is hard to descri­be Bru­ta­list archi­tec­tu­re as beau­ti­ful; howe­ver, it does undo­ub­te­dly evo­ke emo­tio­nal reac­tions, and such was its aim accor­ding to its cre­ators: to express and move. This is illu­stra­ted by exam­ples of buil­dings in the USA, Gre­at Bri­ta­in, Austria, Tur­key and Poland to be pre­sen­ted during the lec­tu­re.

Con­cre­te and the Art of Memo­ry
Assoc. Prof. Gabrie­la Świ­tek, Head of the Depart­ment of the Histo­ry of Art The­ories at the Insti­tu­te of Art Histo­ry, Uni­ver­si­ty of War­saw. Gra­du­ated from the Facul­ty of Archi­tec­tu­re and Histo­ry of Art, Uni­ver­si­ty of Cam­brid­ge (PhD, 1999; MPhil, 1996). She has autho­red Gry sztu­ki z archi­tek­tu­rą. Nowo­cze­sne powi­no­wac­twa i współ­cze­sne inte­gra­cje (2013), Apo­rie archi­tek­tu­ry (2012), and Wri­ting on Frag­ments: Phi­lo­so­phy, Archi­tec­tu­re, and the Hori­zons of Moder­ni­ty (2009). Exhi­bi­tion cura­tor of: Jaro­sław Koza­kie­wicz. Trans­fer (Polish Pavi­lion, 10^th Inter­na­tio­nal Archi­tec­tu­re Exhi­bi­tion in Veni­ce), and Daniel Libe­skind. Fun­da­men­ty pamię­ci (Zachę­ta Natio­nal Gal­le­ry of Art, 2004). Her main fields of inte­rest are histo­ry and phi­lo­so­phy of archi­tec­tu­re, metho­do­lo­gy of rese­arch in the field of art and archi­tec­tu­re histo­ry, and con­tem­po­ra­ry cul­tu­re of the visu­al.

–> The focus of discus­sion is on con­cre­te as the buil­ding mate­rial in moder­nist archi­tec­tu­re – thanks to its dura­bi­li­ty and pla­sti­ci­ty, con­cre­te has been employ­ed in archi­tec­tu­ral and sculp­tu­ral pro­jects com­me­mo­ra­ting histo­ri­cal events. Usu­al­ly asso­cia­ted with moder­nist stan­dar­di­zing trend, it is by no means a “noble” mate­rial – as oppo­sed to mar­ble or gra­ni­te out of which monu­ments were carved. Inter­pre­ta­tion in deta­il – with empha­sis on the mate­rial natu­re of con­cre­te monu­ments – will be pro­vi­ded for four pro­jects exe­cu­ted in Euro­pe: the Memo­rial to Tho­se Kil­led in the Kapp Putsch, Weimar (Wal­ter Gro­pius, 1922), the Fos­se Arde­ati­ne Mau­so­leum, Rome (Mario Fio­ren­ti­no and Giu­sep­pe Peru­gi­ni, 1949), the Juden­platz Holo­caust Memo­rial in Vien­na (Rachel Whi­te­re­ad, 1995–2000), and the Memo­rial to the Mur­de­red Jews of Euro­pe in Ber­lin (Peter Eisen­man, 1997–2005).